Žiri 68. Međunarodnog beogradskog sajma knjiga, koji je radio u sastavu Jasmina Ninkov (predsednik), Gordana Maletić, Aleksandar Milanović, Vesna Jovanović i Marko Krstić, razmatrao je i ocenio izdavačku produkciju u kategorijama za koje se dodeljuju priznanja.
Nagrada za Izdavača godine u 2025. dodeljena je izdavačkim kućama:
- PROMETEJ, Novi Sad
- VULKAN, Beograd
Izdavač godine – PROMETEJ
Ove godine Prometej, jedan od najstarijih privatnih izdavača, obeležava 35 godina postojanja.
Godinama je prepoznatljiva raznovrsnost ali i doslednost ovog izdavača koji u kontinuitetu objavljuje oko 150 naslova godišnje.
Glavna njegova prepoznatljivost je negovanja kulture sećanja, negovanje jezičke kulture i realizovanje naslova značajnih za ukupnu nacionalnu kulturu, a sve uz doslednu pažnju prema domaćim stvaraocima.
Svojim izdanjima Prometej je ove godine posebnim izdanjima obeležio značajne godišnjice – 150 godina Hercegovačkog ustanka i 150 godina od rođenja Mileve Marić Ajnštajn.
Markantne su Prometejeve knjige iz oblasti istorije, posebno sad već veoma bogata Edicija SRBIJA 1914-1918, te velik broj naslova koji takođe osvetljavaju delove naše prošlosti o kojima se nije dovoljno pisalo i učilo. Može se reći da je traganje za podacima i činjenicama, za imenima zaboravljenih ličnosti i događaja od velikog značaja, mnogo toga je u proteklom stoleću izgubljeno u našem kolektivnom sećanju, a Prometej nam pomaže da se vraćamo sebi i da se ne zaboravimo.
Drugi važan pravac delovanja ovog izdavača je negovanje srpskog jezika i jezičke kulture, desetine rečnika, priručnika, jezičkih savetnika i studija praktičan su doprinos svakodnevnom životu.
Osim što objavljuje sa velikom posvećenošću Dela Dejana Medakovića, jednog od najvećih srpskih intelektualaca dvadesetog veka, Prometej i svojom veoma uglednom Nagradom DEJAN MEDAKOVIĆ podiže kulturni nivo naše sredine.
Knjigama je tesan knjižarski izlog, treba im uvek još više prisustva u javnosti, uočljivosti, afirmacije, a PROMETEJ uvek, pa i ove godine zapažamo po mnoštvu predstavljanja knjiga, organizacija izložbi, predavanja, kombinovanih programa.
Objavljenim delima Prometej snažno afirmiše stvaraoce u nauci, književnosti, publicistici, računajući na njihov doprinos poboljšanju ukupne kulturne klime u zemlji.
Mitska figura Prometeja ime je kuće koju porodica Kolundžija gradi već 35 godina u želji da unese neugasiv plamen saznanja u domove čitalaca i da probudi čitalačku radoznalost.
Izdavač godine – VULKAN IZDAVAŠTVO
VULKAN IZDAVAŠTVO već više od decenije oblikuje čitalačke navike i književni, publicistički i kulturni pejzaž Srbije i regiona. Sa više od 400 novih naslova godišnje obuhvata širok spektar žanrova – od savremene i klasične književnosti preko popularne psihologije i publicistike do bogatog programa za decu.
Posebno mesto u Vulkanovom katalogu imaju domaći autori a izdavač kontinuirano ulaže u njihovu promociju čime doprinosi razvoju domaće književnosti i kulturnog identiteta. Kao izdavač brojnih svetskih bestselera sarađuje sa najpoznatijim imenima savremene književnosti i tako uspešno povezuje globalne književne trendove sa domaćim tržištem i pruža čitaocima mogućnost da uživaju u svetskim hitovima na srpskom jeziku.
Publicistika i društvene teme imaju značajno mesto u izdavačkom programu a kroz pažljivo odabrane naslove iz oblasti memoara, biografija, popularne nauke i eseja podstiče dijalog o savremeno društvu.
Pod brendom Vulkančić, Vulkan izdavaštvo kod dece neguje ljubav prema knjizi od najranijeg uzrasta. Knjige za decu obogaćene su raznovrsnim ilustracijama, zanimljivim i poučnim temama koje podstiču maštu i učenje, dok domaći autori doprinose stvaranju književnosti koja čuva kulturnu istorijsku i jezičku baštinu.
Vulkan izdavaštvo sa posebnim poštovanjem neguje i klasičnu književnost kroz kapitalna izdanja svetskih autora i dela koja čuvaju duh umetnosti, kulture i tradicije. Luksuzna izdanja i novi prevodi svedoče o predanosti očuvanju velikih dela svetske književnosti. Ova edicija potvrđuje da knjige nisu samo izvor znanja već i trajna estetska i kulturna vrednost koja povezuje epohe i čitaoce.
U skladu sa savremenim tendencijama VULKAN IZDAVAŠTVO u 2025. godini ima snažnu digitalnu transformaciju i kroz digitalne kanale povezuje se sa novim generacijama. Sa brojnim izdanjima i posvećenošću inovacijama Vulkan je simbol savremenog čitalačkog iskustva u Srbiji.
Na 68. Međunarodnom sajmu knjiga je ponovo bio jedno od najposećenijih mesta sa velikim interesovanjem publike za nove naslove i potpisivanjima domaćih i stranih autora.
Nagrada za Izdavački poduhvat godine 2025. dodeljena je knjizi:
KNEZ MIHAILO OBRENOVIĆ III – PORTRET JEDNOG EVROPSKOG VLADARA, Uroš Milivojević i Nebojša Jovanović, “Pravoslavna reč” – Novi Sad
Žiri 68. Beogradskog sajma knjiga dodelio je nagradu za Izdavački poduhvat godine knjizi „Knez Mihailo Obrenović III“ kao izuzetnom delu koje objedinjuje naučnu preciznost, estetsku vrednost i doprinos kulturnoj istoriji Srbije. Knjiga donosi sveobuhvatan uvid u ličnost i epohu kneza Mihaila, osvetljavajući njegovu državničku viziju i reforme koje su trajno oblikovale modernu Srbiju. Autori su brižljivo birali tekstove, dokumenta i ilustracije. Posebno je reprezentativna likovno-grafička oprema koja knjigu svrstava među najvrednije edicije savremene srpske izdavačke produkcije. Ovim izdanjem domaće izdavaštvo potvrđuje svoju sposobnost da na visokom nivou spaja nauku, umetnost i nacionalnu tradiciju.
Nagradu Najbolji izdavač iz regiona u 2025. dobio je izdavač:
SRPSKO KULTURNO DRUŠTVO PROSVJETA – ZAGREB
Srpsko kulturno društvo „Prosvjeta“ od svog postojanja, dakle, bezmalo već 80 godina, strpljivo i vredno, radi na očuvanju i razvijanju kulturne baštine i tradicije nacionalnog identiteta Srba u Hrvatskoj. Izdavačka delatnost, čiji katalog ispunjava više od 80 naslova, upućuje da je briga o srpskom jeziku, književnosti i kulturi ključna tačka za više od 2.000 članova društva. Prošlogodišnja raznovrsna produkcija u kojoj prednjači novi broj „Ljetopisa“, potom knjige „Partizansko ljetovanje (Hrvatska i Srbi 1945-1950)“ i „Dvadesete“ Čedomira Višnjića, nekadašnjeg predsednika „Prosvjete“, političara i istoričara, kao i studija „Pokreti i struje u hrvatskoj i srpskoj književnosti od Moderne do Nadrealizma (1895-1925) Josipa Bognera, hrvatskog književnog kritičara, dokazuju da ovogodišnji žiri Sajma knjiga s pravom dodeljuje nagradu za najboljeg izdavača iz dijaspore i regiona SKD „Prosvjeta“.
Nagrada Posebno priznanje za doprinos u oblasti nauke dodeljena je knjizi:
“O ZAPADNOJ GRANI SRPSKOSLOVENSKE PISMENOSTI”, Viktor Savić, Čigoja štampa – Beograd i Institut za srpski jezik SANU.
Naučna monografija O zapadnoj grani srpskoslovenske pismenosti (Beograd: Čigoja štampa – Institut za srpski jezik SANU) Viktora Savića značajno pomera granice filoloških spoznaja o pitanju tzv. zapadnosrpske crkvenoslovenske pismenosti u srednjem veku i spomenika koji joj pripadaju. Nastavljajući srbističku tradiciju koju su započeli Pavel Jozef Šafarik i Đuro Daničić još u XIX veku, Savić u ovoj monografiji analizira srpske spomenike sa tla srednjovekovne Bosne. Snažnim filološkim argumentima odbacuje se „paralelna istorija jezika“ koju razvijaju filolozi iz okruženja, svesno iskrivljujući i prećutkujući činjenice, i zato ova knjiga ima važnu ulogu ne samo u okvirima filološke srbistike već i u širim okvirima identitetskih nauka.
“PIONIR ROBOTIKE” MIOMIR VUKOBRATOVIĆ, Službeni glasnik – Beograd
Monografija Miomir Vukobratović: pionir robotike (Beograd: Službeni glasnik), koju je na osnovu autorskih tekstova desetoro autora priredio Ivan Stanić, dostojan je omaž velikanu srpske nauke u HH veku. Vukobratovića naučna delatnost svestrano je obrađena, počevši od njegovih radova iz oblasti vazduhoplovne tehnologije, preko izuzetno inovativnih pristupa modernoj robotici – naročito humanoidnoj, medicinskoj i industrijskoj – zaključno sa njegovim ne manje značajnim naučno-obrazovnim aktivnostima te aktivnostima u okvirima institucija i udruženja. Dostojno napisanu monografiju prate Vukobratovićeva biografija i bibliografija, kao i bibliografija radova o ovom velikom naučniku i veliki broj informativnih ilustracija i fotografija.
Nagradu za knjigu za decu dobila je knjiga:
“PRE SNA”, BAJKE ZA VELIKE I MALE, Zorica Kuburović, Srpska književna zadruga
Srpska književna zadruga objavila je knjigu „Pre sna“ Zorice Kuburović. Ona je jedan od retkih naših autora koji postojano piše bajku od svojih prvih književnih početaka do danas i dobar deo njenog ukupnog stvaralaštva posvećen je upravo njoj.
Njena knjiga novih varijanti klasičnih bajki pod nazivom „Pre sna“ pojavljuje se kao izraz želje za ponovnim aktuelizovanjem bajke i njenim osavremenjavanjem po meri današnjeg čitaoca. Klasične bajke dobile su nove naslove, a podnaslovi upućuju na izvore iz kojih su nastale. Tako imamo bajke o ljubavi, o čekanju, o začaravanju, o odrastanju, o slobodi, o moći i o životnim izborima. Sve to nas upućuje na kategorije koje književnica dovodi u vezu ovom književnom vrstom, a koje su u najvećoj meri etičke i ontološke prirode.
Ovako nastale verzije oslanjaju se na izvornike, ali su slobodno prepričane i dopunjene elementima koje je Zorica Kuburović htela da istakne, a to su vrline: čovečnost, pravičnost, ljubav, smislenost, trezvenost i dobrota.
Stilsko i jezičko bogatstvo, lepota naracije, izmaštane slike i zabavne digresije daju ovoj knjizi visoku umetničku vrednost.
Nagrada Specijalno priznanje za izdavača, knjigu ili strip u 2025. godini dodeljena je knjizi:
“ZEVSOVA GLAVOBOLJA”, Rajko Lukač, Prosvjetno i kulturno društvo Prosvjeta – Kozarska Dubica, Republika Srpska
Srpsko prosvjetno i kulturno društvo „Prosvjeta“ iz Kozarske Dubice u Republici Srpskoj posthumno je objavilo zbirku priča „Zevsova glavobolja“ Rajka Lukača, značajnog i plodnog stvaraoca iz ovog kraja koji je preminuo prošle godine.
U četiri ciklusa priča o stvarnim likovima iz tog kraja, ovaj talentovan i suptilan pisac bavi se pitanjima smisla čovekovog postojanja i njegovom sudbinom. Njegova stvarnosna proza prikazuje život u kontrastima, koje pisac, uz različite obrte i iznenađenja, pronalazi u svakodnevnom. On govori o pojedinačnom i opštem, o društvu i pojedincu i njihovim odnosima, iskustvima, svojim i tuđim, autentičnim događajima i anegdotama.
Naracija u ovim pričama u prvom je planu i karakterišu je najbolje stilske odlike, a njegovi likovi zbunjeni, neprilagođeni došljaci, obični ljudi, spadala, mladi koji traže svoje mesto u društvu, opisani su sa istančanim smislom za detalj, uz izvesnu dozu humora. Živeći u svetu koji je podložan promenama svih vrsta, oni se, silom prilika, prilagođavaju. Ove male i velike transformacije junaka izuzetno su upečatljive.
Zbirka čini koherentnu smisaonu i umetničku celinu i po svojim kvalitetima izdvaja se iz tekuće produkcije.
Nagrada za najlepšu knjigu
Stručni žiri za najlepšu knjigu na 68. Međunarodnom beogradskom sajmu knjiga, koji je radio u sastavu Zdravko Mićanović (predsednik), Jugoslav Vlahović i Nevena Mišković Bošković, jednoglasno je odlučio da Nagrada Bogdan Kršić za najlepšu knjigu na Beogradskom međunarodnom sajmu knjiga 2025. bude dodeljena knjizi Gordane Jauković Nenezić „Umetnost i nacionalna valuta 1884 – 2024″, u izdanju HERAedu i Filozofskog fakulteta univerziteta u Beogradu.
Odabrana knjiga svojim sadržajem i likovno-grafičkom opremom oslikava činjenicu da je novac slika civilizacijskog nivoa jednog društva. Detaljno predstavlja tu materiju od kraja 19. veka do danas na moderan način, stručno i pregledno. Vizuelno i tipografski, znalački i sa merom, prikazuje istorijski materijal tako da je ovaj veoma zahtevan i obavezujući sadržaj urađen na najbolji način, kako u celini tako i svaka strana pojedinačno. Izbor fontova i realizacija štampe je na najvišem nivou, na oba pisma, ćirilicom i latinicom. Ova knjiga proističe iz razumevanja umetničke i vizuelne kulture na likovnim rešenjima za novac, kao specifičan vid monetarnog govora, a biće interesantna ne samo stručnoj nego i široj publici.
Pored ove nagrađene knjige, žiri pohvaljuje dve knjige iz užeg izbora: kapitalnu knjigu Zdravka Šotre „Mojih 500 glumaca„ (Službeni glasnik) i „Mala crna muzika„ Dragana Đorđevića (Službeni glasnik) iz Beograda.
Nagrada za najlepšu dečju knjigu dodeljena je knjigama: „Čudo u plavoj šumi“ Zorana Penevskog, sa ilustracijama Borisa Kuzmanovića, u izdanju Odiseja iz Beograda, i „Zlatno srce“ Gorana Markovića, sa ilustracijama Alekse Jovanovića, u izdanju Pčelice iz Čačka.
Knjiga „Čudo u plavoj šumi“ je izuzetna uspela kombinacija teksta i slike, koja na vizuelno atraktivan, ali drugačiji način od uobičajenog, prati originalni tekst. Sjajne ilustracije uveseljavaju i podstiču dečju maštu. Neobičnog formata i koncepta predstavlja osveženje na našoj izdavačkoj sceni.
Knjiga „Zlatno srce (Deca i Daunov sindrom) je za svaku pohvalu uspeli izdavački poduhvat. Tekst i ilustracije izazivaju nepodeljene simpatije. Ova knjiga ima pozitivan stav prema osobama sa poteškoćama u razvoju, pa će njen cilj da podstakne decu da razumeju i prihvate svoje drugove sa takvim ograničenjima sigurno biti postignut.
